Halloween, które obchodzimy 31 października, wywodzi się z celtyckiego święta Samhain, obchodzonego ponad 2000 lat temu na terenach dzisiejszej Irlandii, Wielkiej Brytanii i północnej Francji. Samhain oznaczał koniec lata i początek ciemniejszej połowy roku. Wierzono, że w nocy z 31 października na 1 listopada granica między światem żywych a umarłych zaciera się, a duchy powracają na ziemię. Aby odstraszyć złe duchy, Celtowie palili ogniska, zakładali maski i przebierali się w dziwaczne stroje.
Z biegiem czasu, gdy chrześcijaństwo zaczęło dominować w Europie, Samhain przekształciło się w All Hallows' Eve, czyli Wigilię Wszystkich Świętych, z której wyewoluowało Halloween. Nazwa ta pochodzi od słów „All Hallows’ Eve”, a samo święto zyskało popularność głównie dzięki irlandzkim imigrantom w Stanach Zjednoczonych w XIX wieku.
Najpopularniejsze zwyczaje Halloween
Obecnie Halloween kojarzy się głównie z zabawami, dekoracjami i upiornymi kostiumami. Jednym z najważniejszych symboli jest wycinanie dyni, znane jako jack-o'-lantern. Ten zwyczaj pierwotnie wykorzystywał rzepy i buraki, lecz dopiero w Stanach Zjednoczonych dynia 🎃 stała się dominującym elementem dekoracyjnym.
Dzieci szczególnie czekają na tradycję trick-or-treating (pol. "cukierek albo psikus"), kiedy to przebierają się w kostiumy i chodzą od domu do domu, zbierając słodycze. Popularne są również bale maskowe, gdzie zarówno dzieci, jak i dorośli przebierają się za duchy, potwory i inne postacie związane z grozą.
W wielu krajach tradycje te zyskały nowe formy – na przykład w Meksyku Halloween splata się z Dniem Zmarłych, a w Japonii przyjmuje formę kostiumowych parad.
Kraje, w których najhuczniej obchodzi się Halloween
Stany Zjednoczone: to tutaj Halloween jest najbardziej komercjalizowane i obchodzone z największym rozmachem. Amerykanie co roku wydają miliardy dolarów na dekoracje, kostiumy i słodycze. W miastach organizowane są liczne parady, jak na przykład ta w Anoce, w stanie Minnesota, która uznawana jest za stolicę Halloween.
Irlandia: tutaj Halloween ma swoje korzenie. Irlandczycy celebrują je w sposób zbliżony do tradycji celtyckich, z ogniskami i maskaradami. Popularne są także zabawy, takie jak łapanie jabłek pływających w misie z wodą.
Wielka Brytania: Halloween, szczególnie w Szkocji, również ma silne powiązania z dawnymi celtyckimi tradycjami. Dzieci chodzą z latarniami wykonanymi z rzepy, a w wielu miastach organizowane są parady i kostiumowe imprezy.
Kanada: podobnie jak w Stanach Zjednoczonych, Halloween w Kanadzie obchodzone jest bardzo hucznie. Dekorowanie domów, wycinanie dyń i zabawa „cukierek albo psikus” są tu równie popularne.
Meksyk: choć Meksyk ma swoje święto zmarłych – El Día de los Muertos – Halloween również zdobyło tam dużą popularność. Zwyczaje te łączą się w barwne obchody, gdzie mieszkańcy ozdabiają groby bliskich i organizują festiwale na cześć zmarłych.
Halloween w Polsce?
Halloween w Polsce zyskało popularność dopiero w latach 90. XX wieku, głównie pod wpływem zachodnich mediów i kultury. Wcześniej obchodzono przede wszystkim Dzień Wszystkich Świętych oraz Zaduszki, które mają bardziej refleksyjny, duchowy charakter, związany z odwiedzaniem grobów zmarłych i modlitwami za dusze.
W Polsce Halloween przybiera podobną formę jak w Stanach Zjednoczonych, ale na mniejszą skalę. Dzieci i młodzież coraz częściej przebierają się w kostiumy, organizowane są imprezy tematyczne w szkołach i klubach, a w niektórych miejscach pojawia się zwyczaj "cukierek albo psikus". Popularne są dekoracje, takie jak dynie, duchy i czarownice, chociaż wielu Polaków podchodzi do Halloween z rezerwą, uznając je za obce kulturowo.
Pomimo różnic w podejściu, Halloween w Polsce nadal rozwija się jako okazja do zabawy, szczególnie wśród młodszych pokoleń, choć często spotyka się z krytyką ze strony osób preferujących tradycyjne, rodzime obrzędy, takie jak wspomniane Dziady, które mają podobny związek z pamięcią o zmarłych.
Halloween, z pierwotnych korzeni celtyckich, rozwinęło się w jedno z najpopularniejszych świąt na świecie. Choć najbardziej kojarzone jest z kulturą amerykańską, ma głębokie korzenie w Europie, a zwyczaje związane z tym świętem przenikają do coraz większej liczby krajów. Dekoracje, przebieranki i zabawy takie jak "cukierek albo psikus" zdominowały świętowanie, a strach i groza stały się synonimami Halloween, niezależnie od kraju.
